ORTAM ODAKLI SANATA İLETİŞİMSEL SÜREÇ İŞLEVSEL ORTAM ODAKLILIK VE ELEŞTİREL DÜŞÜNCENİN MEKÂNDAKİ TEMSİLİ
Author :
Abstract
Tarihsel süreçte ortam odaklı sanatın mekânla yaptığı ilişkinin işlevsel süreçle başladığı zamanla işlevini yitirerek eleştirel sürece doğru evirildiği görülür. Bu araştırmada ortam odaklı sanat ve iletişim arasındaki ilişki, tarihsel süreçte sanatsal üretimlerdeki mesajın olumlayıcı ve eleştirel yapısı mekâna kattığı anlamlar ele alınmıştır. Ortam odaklı sanatın işlevsel yapısı, mesajın izleyici ile kurduğu iletişim zamanla değişim geçirerek eleştirel sürece dönüşmüş verdiği mesaj değişmiştir. Araştırmanın amacı ortam odaklı sanatın farklı türlerinde iletişimsel mesajın nasıl değiştiği, kullanılan mekân, malzeme ve imgeler üzerinden nasıl anlama varıldığının incelenmesidir. “Ortam odaklı sanattaki malzemenin dili ve iletişimdeki anlamı nedir? Kullanılan imgeler mekânla nasıl ilişki kurmakta ve hangi anlama ulaşılmaktadır? Mekânın coğrafi ve stratejik konumuna göre hangi anlamlar çıkarılmaktadır?” gibi sorulara cevap aranmıştır. Elde edilen bulgularda ortam odaklı sanatın işlevsel sürecinde baskın olan ideolojinin mekâna sanat eserleri üzerinden aktarıldığı görülmüştür. Burada ideolojik söylem mekâna yansıtılırken coğrafi ve stratejik konumlandırma önem taşımaktadır. Verilen mesajdaki güç ve söylem malzemede bazen büyüklük olarak aktarılırken, bazen malzemenin şekillendirilişi, dokusu, şeffaflığı ve rengi gösterge olarak kullanılarak anlama ulaşıldığı görülmüştür. Ayrıca mekânın ya da eserin imge olarak mesaj taşıdığı bu mesajın bağlama göre anlamlandırıldığı görülmüştür. Ortam odaklı sanatın eleştirel sürecinde de malzeme, mekân ve imge anlama ulaşmada simbiyoz oluşturmaktadır. Bu türün işlevsellikten farkı ise artık özgürleşen sanatçının hâkim ideolojinin hizmetinde değil, ona karşı, onu eleştiren yapıda ilerlediğidir. Çağdaş üretimlerde eleştirel süreçte verilen mesaj; izleyici ile kurduğu iletişimin amacı ise toplumsal, çevresel ve ideolojik sorunlar üzerinden farkındalık oluşturmaktır. Bunlar azınlıkların haklarından, feminizme, çevre kirliliğinden, politik söyleme kadar farklı alanlarda izleyici ile iletişim halinde olmuştur. Sonuç olarak ortam odaklı sanat bulunduğu mekânla içindeki malzeme ve imgeyle birlikte anlam üretmekte bu anlamı izleyicisine mesajı doğrudan verme gücünü kullanmaktadır.
Keywords
Abstract
In the historical process, it is seen that the relationship between site-specific art and space started with the functional process, losing its function and evolving towards the critical process. In this research, the relationship between site-specific art and communication, the affirmative and critical structure of the message in artistic productions in the historical process and the meanings it adds to the space are discussed. The functional structure of site-specific art, the communication of the message with the audience have changed over time, and its message has changed into a critical process. The aim of the research is to examine how the communicative message changes in different types of site-specific art, and how the meaning is reached through the space, materials and images used. “What is the language of the material in site-specific art and its meaning in communication? How do the images used relate to the space and what meaning is achieved? Does the space contain semantic differences according to its geographical and strategic location?” Answers were sought to questions such as: In the findings, it was seen that the dominant ideology in the functional process of environment-oriented art was transferred to the space through art works. Here, while the ideological discourse is reflected in the space, geographical and strategic positioning is important. While the power and discourse in the given message is sometimes conveyed as size in the material, it has been seen that sometimes the material's shaping, texture, transparency and color are used as indicators to reach the meaning. In addition, it has been seen that this message, which carries a message as an image, is interpreted according to the context. In the critical process of site-specific art, material, space and image create a symbiosis in reaching meaning. The difference of this genre from functionality is that the liberated artist is not in the service of the dominant ideology, but against it, in a structure that criticizes it. The message given in the critical process in contemporary productions; The purpose of communication with the audience is to raise awareness on social, environmental and ideological problems. They have been in contact with the audience in different fields from minorities' rights, feminism, environmental pollution to political discourse. As a result, site-specific art produces meaning together with the material and image in the place where it is located, and uses this power to convey the message directly to the audience.
Keywords
- Artun, Nur Altınyıldız. (2014). Mimarlığı Baştan Çıkarmak. Nur Altınyıldız Artun (Ed.).
- Artun, Nur Altınyıldız. (2014). Mimarlığı Baştan Çıkarmak. Nur Altınyıldız Artun (Ed.). Sürrealizm Mimarlık, Mekân sanatı., s. 11-56. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Berelson, Bernard ve Steiner, Gary Albert. 1967). Human Behavior: An Inventory of Scientific Findings. Michigan: Harcourt, Brace & World.
- Buren, Daniel. (2011). "Dikkat". (Sabri Gürses Çev.). Charles Harrison ve Paul Wood,(Ed.). Sanat ve Kuram 1900-2000 Değişen Fikirler Antolojisi s.908-914. İstanbul: Küre Yayınları.
- Crimp, Douglas. (1993). On The Museum’s Ruins. London: The MIT Press. Collins, Judith. (2014). Sculpture Today. New York: Phaidon.
- Demos, T.J. (2003). Rethinking Site-Specificity. Art Journal, 62, s. 98-100.
- Erzen, Jale Necdet. (1997). Minimal Sanat. Zeynep Rona-Müren Beykan (Yay. Yön.). Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, s. 1260-1261. İstanbul: Yem Yayınları.
- Foster, Hal. (2017). Gerçeğin Geri Dönüşü. (Esin Hoşsucu Çev.). İstanbul: AyrıntıFrock, Cristian L. (2015). Introduction Site-Specific Installation:Some HistoricalContext. Jenny Moussa Spring (Ed.). Unexpected Art Serendipitous Installations, Site-Specific Works and Surprissing Interventions s.8-11. San Francisco: Chronicle Books LLC.
- Gombrich, Ernst Hans Josef. (2009). Sanatın Öyküsü (Erol Erduran ve Ömer Erduran, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi
- Huntürk, Özi. (2011). Heykel ve Sanat Kuramları. İstanbul: Kitabevi.
- Kaye, Nick. (2000). Site-specific Art: Performance, Place and Documentation. New York: Routledge.
- Koç, Erdoğan. (2011). Tüketici Davranışı ve Pazarlama Stratejileri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Littlejohn, Stephen; Foss, Karen (2009), "Definitions of Communication”, Encyclopediaof Communication Theory , Thousand Oaks: SAGE Publications, Inc., s. 296–299 Erişim: 20.07.2021
- Kwon, Miwon. (1997). One Place After Another: Notes on Site Specificity. JSTOR, October, 80, s.85-110.
- Kwon, Miwon. (2002). One Place After Another Site-Specific Art and Locational Identity. Cambridge/Massachusetts/London: The Mit Press.
- Nirun, Ata. (2018). Stonehenge Gizemi. https://goo.gl/VwPiL4 Erişim: 20.07.2021
- O'Doherty, Brian. (2010). Beyaz Küpün İçinde, Bir Mekânın İdeolojisi. (Ahu Antmen Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Phaidon. (2013). Art & Place: Site-Specific Art of the Americas. London: Phaidon Press.Ragon, Michel. (2010). Modern Mimarlık ve Şehircilik Tarihi (Murat Aykaç Erginöz, Çev). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Rifat, M. (2013). Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü. İstanbul: Türkiye İş Bankası KültürRona, Zeynep. (1997). Dadacılık. Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi. (Zeynep Rona ve Müren Beykan, (Yay. Yön.). s. 417-418. İstanbul: Yem Yayın.
- Sepici, Levent. (2013). Gökbeklitepe; Anadoluda keşfedilen Dünya’nın ilk mabedi. İstanbul: Sınır Ötesi Yayınları.
- Suderburg, Erica. (2000). Space Site Intervention Situating Installation Art. Minnesota: The University of Minnesota Press.
- Tunalı, İsmail. (2008). Felsefenin ışığında Modern Resim. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Tunalı, İsmail. (2009). Tasarım Felsefesi Tasarım Modelleri ve Endüstri Tasarımı. İstanbul: Yem Yayınları.
- Vargün, Özlem. (2012). Kent Kültürünün Plastik Sanatlara Etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisanas Tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
- Vargün, Özlem. (2018). Ortam Odaklı Sanatta Nesne Mekân Simbiyozu. Sanatta Yeterlilik Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
- Vitruvius (2005). Mimarlık Üzerine On Kitap. Çev: Özaloğlu, Ş.V. İstanbul: Yem Yayınevi.
