ÖZET
Bilgi ve teknoloji alanındaki hızlı gelişmeler, toplum yaşamını da büyük ölçüde değiştirmiştir. Bireyin değişen bu toplumsal yaşama uyum sağlayabilmesinde örgütlü bir sistem olarak okulun önemi tartışılmaz bir biçimde artmaktadır. Türkiye’de ortaöğretime yeni başlayan öğrenciler ile mezun olan öğrenciler üçte biri çeşitli nedenlerle devamsızlık davranışı nedeniyle eğitimini bırakmak zorunda kalmaktadır. Bu soruna ilişkin pek çok neden bulunmakla beraber son zamanlarda dijital bağımlılık nedeniyle eğitimine ara vermek zorunda kalan öğrenciler de bulunmaktadır. Bu nedenle çalışmamızda devamsızlık davranışı olan lise öğrencilerinin dijital bağımlılığa etki eden faktörleri belirlemek dijital bağımlılık ile okul devamsızlığı arasındaki ilişkinin tespit edilmeye çalışıldığı araştırma tarama modelidir. Araştırma 2024-2025 eğitim- öğretim dönemi Elazığ İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı olan liselerde eğitimine devam eden öğrenciler oluşturmaktadır. Çalışmamıza 220 katılımcının evreni temsil etmesi açısından %95 güven düzeyinde temsil gücünün olacağı belirlenmiştir. Bulgulara göre, dijital bağımlılığın cinsiyet, kardeş sayısı, devamsızlık, dijital cihaz kullanımı, sosyal ilişkiler ve kullanım amacı gibi faktörlerden etkilendiğini göstermektedir. Kız öğrencilerin dijital bağımlılık düzeylerinin daha yüksek olduğu, 3-4 kardeşe sahip olanların daha düşük bağımlılığa sahip olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, devamsızlık ile dijital bağımlılık arasında güçlü bir ilişki bulunmuş; devamsızlık arttıkça bağımlılık düzeyi yükselmiştir. Dijital cihaz kullanım sıklığı ve süresi de bağımlılığı artıran bir faktördür. Sosyal ilişkilerde, sanat faaliyetlerine katılan öğrencilerin dijital bağımlılık düzeylerinin daha düşük olduğu ve yüz yüze iletişim kuranların, mesajlaşanlara göre daha az bağımlı olduğu gözlemlenmiştir. Araştırma sonucunda, dijital cihaz kullanımının dengeli ve bilinçli hale getirilmesi gerektiğini, ebeveynlerin çocuklarıyla bu konuda iletişimde olmalarının önemi vurgulamaktadır.
Sonuç olarak, dijital bağımlılıkla mücadelede eğitimde teknoloji kullanımının kontrollü hale getirilmesi, sanatsal faaliyetlerin artırılması ve dijital cihaz kullanımına dair okul politikalarının güçlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Bu stratejiler, öğrencilerin dijital bağımlılıklarının daha sağlıklı bir şekilde yönetilmesine yardımcı olabilir.
ABSTRACT
The rapid advancements in information and technology have significantly transformed societal life. In adapting to this changing social environment, the importance of school, as an organized system, has undeniably increased. In Turkey, approximately one third of students who start and graduate from secondary education are forced to leave their studies due to absenteeism. While many factors contribute to this issue, recent trends show that digital addiction has become a significant reason for students to interrupt their education. Therefore, this study aims to identify the factors influencing digital addiction in high school students with absenteeism behavior, and to investigate the relationship between digital addiction and school absenteeism. This research employs a survey model to analyze the issue.
The study was conducted with students continuing their education at high schools under the Elazığ Provincial Directorate of National Education during the 2024-2025 academic year. A sample size of 220 participants was determined to ensure a 95% confidence level, representing the population. According to the findings, digital addiction is influenced by factors such as gender, number of siblings, absenteeism, digital device usage, social relationships, and the purpose of use. It was found that female students have higher levels of digital addiction, while those with 3-4 siblings exhibit lower levels of addiction. Additionally, a strong relationship between absenteeism and digital addiction was observed, with addiction levels increasing as absenteeism rises. The frequency and duration of digital device use were also found to be factors that increase addiction. In terms of social relationships, students participating in artistic activities exhibited lower levels of digital addiction, and those engaging in face-to-face communication were less addicted compared to those communicating through messages.
The study emphasizes the need for balanced and conscious use of digital devices and highlights the importance of communication between parents and children regarding this issue. Furthermore, the research suggests that schools should implement programs aimed at combating digital addiction.
In conclusion, it is recommended that the use of technology in education be controlled, artistic activities be increased, and school policies regarding digital device use be strengthened in order to combat digital addiction. These strategies could help students manage their digital addiction in a healthier way.