Author :
Abstract
Öz:
Çocuk psikanalisti ve nesne ilişkileri ekolünün kurucusu Melanie Klein, Sigmund Freud’dan sonra psikanaliz tarihinde en etkili olmuş kuramcılardan biridir. Klein analizlerinde çoğunlukla nesneler ilişkisi bağlamında haset kavramına odaklanır. Çünkü ona göre; haset kavramının sevgi ve şükran duygularını daha başlangıç evresinde baltalayan çok güçlü bir etken olduğunu, ilk ilişkiyi, kişinin annesiyle (ilksel iyi nesne) ilişkisini etkilediğini söyler. Bu ilişkinin bireyin bütün duygusal yaşamında oynadığı belirleyici rol, kişilik oluşumu alanında önemli bir etki yaratır. Hasetin kişinin hayatını belirleyen ve yönlendiren oldukça yıkıcı etkileri vardır. (Klein,2008:18) .
Bu çalışma kapsamında ele alınan Zeki Demirkubuz’un 2009 yapımı Kıskanmak adlı filmi de Klein’ın odaklandığı haset duygusuyla ilgilenmektedir. Film, konu itibariyle iki kardeş ve abisinin eşi arasında geçen ilişkilere odaklanan fakat sanılanın aksine evli çiftin kıskançlığından ziyade kızkardeşin ‘haseti’ ile ilgilenmektedir. Film, kızkardeşin çocukluk çağından itibaren ailesi tarafından gözde abinin gölgesinde bırakılması ve kızkardeşin abiye geliştirdiği hasetin psikopatolojisine odaklanmaktadır. Bu anlamda film, kendi adının manipülasyonu ile karıkoca kıskançlığından ziyade kızkardeşin hasetiyle şekillenmektedir. Filmin öykü evreni boyunca hasetin izlerinin kızkardeş üzerinde çocukluk çağından itibaren oluştuğu ve bu anlamda da Melanie Klein’ın tanımladığı gibi ikili bir özne sorunu olduğu anlaşılmaktadır. Filmin sonunda kızkardeşin abinin hayatını yokediş biçimi, tam da Klein’ın tanımladığı haset duygusunun yıkıcı, bozucu ve dahası kirletici boyutları ile gerçek anlamına kavuşur.
Bu çalışma kapsamında Zeki Demirkubuz’un Nahid Sırrı Örik’in aynı adlı romanından uyarlanan Kıskanmak (2009) filmindeki Seniha karakterine, ünlü psikanalist Melanie Klein’ın haset kavramı çerçevesinde yaklaşılarak filmin psikanalizi yapılmaya çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
Child psychoanalyst and founder of the object relations school, Melanie Klein is one of the most influential theorists in the history of psychoanalysis after Sigmund Freud. In his analysis, Klein mostly focuses on the concept of envy in the context of object relations. Because according to him; She says that the concept of envy is a very powerful factor that undermines the feelings of love and gratitude at the very beginning, and that it affects the first relationship, the relationship of the person with his mother (primary good object). The decisive role that this relationship plays in the entire emotional life of the individual has a significant impact on the field of personality formation. Envy has quite destructive effects that determine and direct one's life. (Klein,2008:18)
Zeki Demirkubuz's 2009 film Kıskanmak, which is discussed within the scope of this study, is also concerned with the feeling of envy that Klein focuses on. The film focuses on the relations between two brothers and his brother's wife, but contrary to popular belief, the film deals with the "envy" of the sister rather than the jealousy of the married couple. The film focuses on the psychopathology of the sister's being overshadowed by her favorite brother by her family since childhood and the envy that the sister developed for her evening dress. In this sense, the film is shaped by the envy of the sister rather than the jealousy of the husband and wife with the manipulation of its own name. Throughout the story universe of the film, it is understood that the traces of envy are formed on the sister since childhood, and in this sense, there is a dual subject problem as defined by Melanie Klein. At the end of the film, the way the sister destroyed her brother's life gets its true meaning with the destructive, destructive and moreover polluting dimensions of the feeling of envy that Klein defines.
Within the scope of this study, the character of Seniha in the movie Kıskanmak (2009), adapted from Zeki Demirkubuz's novel of the same name by Nahid Sırrı Örik, will be approached within the framework of the concept of envy by the famous psychoanalyst Melanie Klein, and the psychoanalysis of the film will be attempted.
Keywords
- Akmeşe, E. (2016). Mizantrop Bir Auteur : Zeki Demirkubuz . SineFilozofi , Özel Sayı (2) Mayıs 2020 , 570-588 . DOI: 10.31122/sinefilozofi.674970
- Altyazı-Demirkubuz Kıskanmak filmi Söyleşisi. (2009) https://altyazi.net/soylesiler/zeki-demirkubuz-ile-kiskanmak-uzerine-soylesi/ ) Erişim: 20.08.2022.
- Altyazı-Yücel, F. Yeraltı Tekliğin Savunusu. (2015) https://altyazi.net/yazilar/elestiriler/yeralti-tekligin-savunusu/ Erişim: 20.08.2022.
- Atam, Z. (2011). Yakın Plan Yeni Türkiye Sineması. İstanbul: Cadde Yayınları.
- Başterzi, M. (2022). Melanie Klein Kimdir? https://gonullupsikolog.org/blog/melanie- klein-kimdir Erişim: 10.08.2022.
- Bott S., E., Milton, J., Garvey, P., Couve, C. ve Steiner, D. (2011). The New Dictionary of Kleinian Thought. London: Routledge.
- Ceyhunozsoylu-Melanie Klein. (2022).https://www.ceyhunozsoylu.com/post/melanie- klein-haset-ve-%C5%9F%C3%BCkran-kitap-notlar%C4%B1 Erişim: 10.08.2022.
- Çelik, Z. (Yapımcı), & Demirkubuz, Z. (Yönetmen). (2009). Kıskanmak [Sinema Filmi]. Türkiye.
- Demirkubuz, Z. (Yapımcı), & Demirkubuz, Z. (Yönetmen). (2011). Yeraltı [Sinema
- Demirkubuz, Z. (Yapımcı), & Demirkubuz, Z. (Yönetmen). (2001). Yazgı [Sinema
- Habip, B. (2012). Kuram ile Klinik Buluşunca. İstanbul:YKY
- Melanie Klein-Theory. (2022) https://melanie-klein-trust.org.uk/theory/
- Klein, M. (1992). Sevgi suçluluk Duygusu ve Telafi İçgüdüsü, Bilinçaltından Aklın Ruhuna Ulaşmak (der: yılmaz öner) İstanbul: Anahtar kitaplar.
- Klein, M. (1993). Çocukken Başlar İsyan. İstanbul: Era Yayıncılık.
- Klein, M. (2020). Haset ve Şükran. İstanbul: Metis Yayınları.
- Tura, S. M. (1996). Freud'dan Lacan'a Psikanaliz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Tura, S.M. (2005). Günümüzde Psikoterapi. İstanbul: Metis.
- Örik, N. S. (2008). Enis Batur Sunuşu, Kıskanmak. İstanbul: Oğlak.
- Habip, B. (2009). Manik-Depresif Psikozlar ve Nesneyle Kurulan İlk İlişkiler. www.psikesitanbul.org Erişim: 09.08.2022.
- Saydam, B. (2009). Kıskanmak: Güzelliğin Faşizminde Çirkinin İktidarı, Ayşe Pay (haz.). Yönetmen Sineması: Zeki Demirkubuz. İstanbul: Küre Yayınları.
- Soylu, Ö. (2001). Nahid Sırrı Örik, Kıskanmak ve Psikanaliz, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ulutaş, S. (2019). The Aesthetic Existence Of Jealousy In Cinema: Jealousy In The Cinema Of Zeki Demirkubuz. Electronic Turkish Studies. 2019, Vol. 14 Issue 3,DOI: 10.29228/TurkishStudies.22677.
